HAZRETİ ÂDEM'İN ve İNSANIN YARATILIŞI MERHALELERİ

   بســمـ الله الرحـمن الرحيمـ

Hazreti Adem'in ve insanın yaratılışı ile ilgili ayetlerde farklı kelimelerin kullanılması bu durumun bir çelişki olma ihtimalini akla getirebilir o halde bunları tek tek incelemek faydalı olacaktır.

Kur'ân'da insanın yaratılışı ile ilgili, birbirini tamamlayan bilgiler

veriliyor:

     1- Turab,

     2- Tîn,

     3- Sülâletin min tîn,

     4- Tîn-i Lâzib,

     5- Salsalin ke'l-fahhar.

     6- Salsalin min hamein mesnûn

İnsanın önce topraktan yaratıldığı, sonra bu toprağın özelliklerine ve bazı arızî vasıflarına değinilerek, balçık halinde olduğu, sonra bu bal­çığın süzülmüş bulunduğu, sonra da bunun testi misali fiske vurulduğun­da ses çıkardığı beyân ediliyor.

Bütün bu değişik anlatım şekilleri bize Hazreti Adem'in yara­tıldığı toprağın şekillenip içine ruh girinceye kadar geçirdiği safhaları ha­ber vermektedir. Bunu, konudan bahseden ayetlere bakarak daha iyi anlayabiliriz; İlk olarak Sa'd Suresinde kullanılan

من طين 

"ça­murdan" ifadesi, suyla karışık toprak demektir. 

الطِّينُ:

 Çamur demektir.

Saffat Suresinde geçen:

طِينٌ لَازِبٌ 

ise katı ve yapışkan çamur demektir. Hicr Suresinde 26 ve 28. ayette de şöyle buyurulmuştur:

حَمَاٍ مَسْنُونٍ:

Biçimlendirilmiş bir balçıktan (15:26) Ayette geçen

الحَمَاُ-الحَمَاَةُ 

Siyah çamur, balçık demektir.

Rahman Suresinde ise

خَلَقَ الْاِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ كَالْفَخَّار

 ”O, insanı çömlek gibi (tın tın eden), kupkuru bir çamurdan yarattı” (Rahman, 14). buyrulmuştur.

 فَخَّارٌ:

Pişmiş çömlek veya ateşte pişmiş çamur olup, tuğla-kiremit manasınadır. 

Dolayısıyla burada, asıl lügat manası üzere kullanılmış olur. O halde
 فخار
“fehhâr”,
فاخر
"fâhir" kelimesinin, mübalağa siğası olup, tıpkı,
 علام
“allâm” kelimesinin,
 عالم
“âlim”in mübalağası olması gibidir. Böyle olmasının sebebi, unufak olma özelliğindeki o toprak, suyu ve sıvıları içinde tutabilecek (bir çömlek) haline gelip, ufalanmayıp-yarılmayıp, içindekileri sızdırmayacak bir hal alınca, sanki, hem cinslerine karşı fahretmiş (öğünmüş) gibi olur.

    İnsanın ilk yaratılışta üzerine bina edildiği çamurun

kokuşması, belkide sebepler açısından onun içinde bulunan bakterilerden kaynaklanmıştır. Başlangıçta uzun süre sıvı kalmış, kokuşmuş, değişerek başka hâl almış, üzerinden zamanın geçmesiyle hâlden hâle,

 

şekilden şekile girerek devam eden bir

 حَمَإٍ مَسْنُونٍ

Biçimlendirilmiş bir balçıktan, sonu da pişmiş, kurumuş, kiremit

ve tuğla hâline gelmiş ve vurulduğunda tıngırdayan bir

  صَلْصَال

(Kuruluğundan dolayı kendisine vurulduğunda ses çıkaran) kuru çamurdandır.

Bunun tersi de söz konusu olabilir ki, neticesi çok fazla değişmez. Bir yönü itibarıyla, değişim ve başkalaşıma maruz ve içinde sadece mikroorganizmaların bulunabileceği bir çamur, yaklaşık olarak bir protein çorbası; diğer yönü itibarıyla da mikroorganizmalara bile kapalı, sertleşip katılaşmış kuru bir çamur olduğu düşünülebilir. Bu konuda Fahreddin Râzî tefsirinde şöyle demiştir; "Görüldüğü üzere Cenâb-ı Hak, beşeri, çamurdan yarattığını bildirmiş, diğer ayetlerinde de, onu,

diğer şeylerden yarattığını belirtmiştir. Meselâ, Hazreti Âdem

(a.s) hakkında, onu, topraktan yaratmış olduğunu bildirmesi;

yine O’nun, Hazreti Âdem (a.s)’i “Kuru bir çamurdan,

suretlenmiş bir balçıktan”(Hicr, 28) yarattığını bildiren ayetiyle,

yine O’nun, “İnsan, aceleden yaratılmış...”(Enbiyâ, 37)

ayetinde olduğu gibi. Bu hususta, en uzak madde

topraktır.Sonra, buna daha yakın olan, çamurdur. Yaratılmaya,

bundan da yakın olan, suretlenmiş balçık; yine, yaratılmaya

bundan daha da yakın olan salsâl(kuru,özlü çamur)dır..

Böylece, bu kelimeler arasında bir tezat olmadığı kesinleşmiş

olur. Eğer “İnsan, salsâl’dan yaratıldığına göre, daha nasıl

Kur’an’da, onun topraktan, tîn (kil)den, balçıktan, değersiz bir

sudan (meniden) ve benzeri şeylerden yaratıldığı

söylenmiştir?” denilirse, şöyle bir cevap verilebilir: Onun bir

kez topraktan, diğer defasında ise, önemsiz bir sudan

(meniden) yaratılmış olması, ayrı iki şahıs (yaratılış)

itibariyledir.

 

Çünkü Hazreti Âdem (a.s), salsâl, balçık, kil olan topraktan;

çocukları ise önemsiz bir su olan (meniden) yaratılmıştır.

“Atası-babası ondan yaratıldı” manasında, “Zeyd balçıktan

yaratıldı” da denilebilir." Ayrıca Sad Suresi 72. Âyetin başında

 

 فَاِذَا سَوَّيْتُهُ

Dolayısıyla onu tesviye ettiğim" buyrulması ve

 

 خَلَقَ فَسَوّٰىۖ

"Yarattı ve tesviye etti." (A'lâ, 87/2) sözünden de anlaşıldığı

üzere tesviye yaratmadan sonra olur.

 

Demek ki, insan maddesi çamurdan yaratıldıktan sonra bir de

insan suretini alması, insanlık seviyesine gelmesi için bir

müddet de tesviye edilmiş, bedeninin parçaları kıvamına

getirilmesi için düzeltilmiştir. Bu sebepledir ki, çeşitli ayetlerde

çeşitli yaratılış kademelerine işaret edilmiştir.

Nitekim Al-i İmran Suresi’nde topraktan (3/59), bu ayette

(38/71) çamurdan, Müminun Suresi’nde çamur hülasasından

(23/12), Hicr Suresi’nde kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir

balçıktan (15/28); Enbiya Suresi’nde aceleden yaratıldığı

söylenmiştir. (Aslında bu metnin tam kelimesi kelimesine

karşılığı değil. Arapça'da kullanılışına göre cümle şu anlama

gelir: "İnsan yaratılıştan aceleci ve sabırsız bir varlıktır." Aynı

noktaya İsra Suresi 11. ayette de değinilmiştir: "İnsan pek

aceleci ve sabırsızdır.") Hâsılı Hazreti Âdem’in (a.s) yaratılışı

ile ilgili ayetler birlikte düşünüldüğünde bir çelişki olmadığı

belki bu farklı anlatımlarla yaratılış safhaları ve ne çeşit toprak

ve­ya çamurdan yaratıldığı kademeli bir anlatımla açıklanmış

olduğu ve konuyla ilgili bütün âyetler biraraya getirildiğinde ilk

insanın nasıl bir çamurdan şe­killendirilip meydana getirildiği

daha iyi anlaşılmaktadır. Sonuç olarak Hazreti Adem'in

yaratılış safhaları şöyle sıralanabilir;

1) Topraktan,

2) Balçıktan,

3) Süzülmüş çamurdan,

4) Pişmiş kuru çamurdan,

5) Yapışkan çamurdan,

6) Biçimlendirilmiş balçıktan,

7) Kokuşmuş siyah balçıktan..

 

Ek:https://twitter.com/reddulevham13/status/1299415650180493312?s=20&t=Vshdfwk5ifDZA91rMag7yw

https://twitter.com/reddulevham13/status/1430479874024779776?s=20&t=Vshdfwk5ifDZA91rMag7yw

https://twitter.com/reddulevham13/status/1515312231889653761?s=20&t=Vshdfwk5ifDZA91rMag7yw